PETROGLIFO DOS CÓTAROS

Figueiroá
Motivos: círculos concéntricos, sucos, coviñas.
Cando nos achegamos a ela, foi o Gonzalo do Cuñas, o noso guía, falando do divino e do humano, mentres tratabamos de orientarnos ata onde estaba, medio perdida entre a broza mesta. Sabía o Gonzalo engadirlle algo da súa colleita ás vellas historias.

Sinalounos co caxato un lugar húmido onde a moura collera a rocha que lle estorbaba para beber, e a levara dende alí na cabeza. Vimos onde a pousara, despois de darlle carbóns a un pequeno, coa fenda dos canteiros para asentar as cuñas. "¡Cantos pantalóns se romperan esvarando por ela abaixo, cantas parellas se citaban elí!" - decía o Cuñas -.

Porque estas pedras, co paso do tempo, deberon perder o sentido primixenio, pero moitas seguiron a ser fitos singulares, dotadas dun novo senso. O abandono e a ruptura dramática co pasado, coas canles de transmisión moi obstruidas pola premura e a inmediatez dos novos medios de comunicación, deixaron, ó fin, na indiferenza estes lugares. Declive de milenios, de séculos, co cambio de estructuras económicas e sociais e os poderes tildando de superstición, ou sexa, crenza falsa, de ignorantes, os cultos relacionados con estes lugares. Por certo, a mesma palabra empleada por Tácito para calificar ó culto cristián. Porque os puntos de vista adoitan variar dependendo da cercanía ós engranaxes do poder poderoso. ¡A ver! Entre unha danza da chuvia realizada por un bruxo en África e unhas rogativas no cruceiro de Pinol - poñamos por caso - ¿poderemos establecer diferencias cualitativas?
A apariencia dinos que estas crenzas se foron esvaíndo pouco a pouco cara o esquecemento; se analizamos romarías coma a de Cadeiras, ritos relacionados coas augas (Fonte dos Tulleitos en Vilaescura, Fonte de San Xermunde); festividades coma As Candelas, A Natividade; santos coma San Amaro, San Tomé, San Roque, o mesmo Santiago, por citar tan só uns poucos relacionados con este concello, poderiamos ver que a supervivencia, na raíz mesma da palabra superstición, existe e convive entre nós, metida nos ritos máis canónicos da igrexa.
Para o canteiro que intentou fendela, a dos Cótaros, debera ter perdido calquera resto da intencionalidade dos escultores, e estivo a punto de ser dintel, muro ou columna dunha casa. Non sabemos se a salvou a dureza- como di un amigo, con paciencia e saliva…-, ou as protestas dos veciños, documentadas nalgúns casos aquí mesmo en Sober.
ó redor
POBO DE MER
Casa dos Carqueixas, hórreo de 1882 e capela. Fixeron petición para facer esta última - según consta en documento particular - D. Manuel Rodriguez Salgado e D. José Manuel de Castro, ambos os dous presbíteros de avanzada idade, con problemas de saúde un deles, o que lle dificultaba poder asistir á misa á igrexa parroquial de Proendos, por aqueles camiños lamacentos de inverno. Solicitan ó bispado de Lugo construir unha capela en Mer para oficiar nela. Corría o mes de decembro de 1814; no ano 1815 outórgaselle permiso para construir baixo as advocacións de S. Xosé e S. Paio.