A MOURA DOS CÓTAROS

Lenda contada en animada parola co Gonzalo do Cuñas de Mer – Proendos, mentres camiñabamos cara o penedo que a moura, a quen lle estorbaba para coller auga dunha fonte, cambiou de sitio transportándoo na súa cabeza.

Íamos polo camiño de Mer ós Cótaros en leda parola. A broza invadírao parcialmente e ameazaba con pechalo, como xa o están moitos na parroquia. A unha beira, sobre unha pedra, a camisa dunha cobra revivía no maxín ancestrais temores xurdidos do inconsciente colectivo da nosa especie. O Gonzalo do Cuñas, retranqueiro e falador, pillouna coa punta do caxato, case con indiferencia, e dixo:
— Que bo caldo para unha recén parida daba a dona.
Seguimos falando de beberaxes e pratos saborosos, coma uns fritos de lagarto arnal co seu mollo, ou estufado de gato daquela época heroica da posguerra, e as diferencias das súas costelas coas de coello: redondas unhas, planas as outras.
— Tamén o unto de cobra é bo remedio para a reuma, a máis de poderlle comer a carne, - asegurou -.
Estas e outras exquisiteces gastronómicas leváronnos ó pé dun castiñeiro, deses que ensinan impúdicamente o seu ventre centenario roído polos dentes do tempo, devastador incansable de cerne e nobreza. Alí estaba orgulloso prometendo unha boa castañeira para o outono.
—Á esquerda —dixo o Gonzalo, sinalando co fouciño a un eido cheo de fentos debaixo do camiño—, foi onde a moura colleu o penedo que vamos ver á devesa da Purita do Gorrión.
—¿Como? —preguntei incrédulo.
—Eí hai unha fonte —aclarou—, hoxe tapada pola maleza… inda se ve a humidade. A moura tentaba coller auga, pero estorbáballe unha pedra grande; arrincouna, púxoa na cabeza e carrexouna para onde está agora.
—¡Arre carallo! —exclamei.
—Polo camiño —proseguiu— encontrou a un pequeno e deulle carbóns que logo ó chegar á casa volvéronse ouro… Esto contoumo o avó do Camilo de Froxán.
Mirei para o castiñeiro como agardando algún comentario; máis só alcancei a ver un lixeiro estremecemento de follas.
Falando da propiedade da fonte (do Rolintes, ó parecer), deixamos o camiño xa a duras penas transitable, e torcemos á esquerda na procura da pedra dos Toxais. Andamos entre castiñeiros, carballos, toxos, silvas, xestas, codesos e algún piñeiro, baixo o cal as piñas, roídas polos esquíos, semellaban obras de arte espalladas polo chan. Despois dalgunha vacilación naquela mesta gamalleira, sentino falar de novo, con voz entrecortada polo esforzo.
—Velaí onde veu pousar a moura o penedo —dixo sinalándoo.
Sen dubida, pensei eu ó velo, a moura posuía poderes sobrenaturais para cargar con semellante mole.
Contoume aquel entrañable personaxe de corpo enxoito e pelo cano, que os nenos do seu tempo gastaron moitos pantalóns xogando a esvarar pola pedra embaixo; e tamén que era un lugar de encontros amorosos; ensinoume as marcas dos canteiros no intento de fendela (ben puido ser arrincado de aquí o petroglifo de Forxán).
A mediados dos anos corenta diste século, Manuel Vázquez Seijas achegouse ata o lugar e deu conta, no Boletín de la Comisión Provincial de los Monumentos de Lugo, dos petroglifos atopados (sucos,coviñas,círculos concéntricos); mensaxes aínda indescifrados que agochan as teimas dunha época na que o home lía nas estrelas e escribía nas pedras.
Despois de sacarlle unha foto ó Gonzalo detrás da pedra, invadidos polo inefable sentimento de misterio e a maxia do lugar; despois de unxirnos da mística dos enigmas, transmitidos de boca a boca a través dos milenios; de escoitar, sen palabras, a poesía da imaxinación, volvemos, sobre os nosos pasos, ata Mer. Cando vin de novo a camisa da serpe, agora sobre a parede, lembróuseme a moura da tapada do Almestro de Sober o Vello, e pensei que ben podía andar por aquí tamén.

Sem comentários: